Evren belli bir hızla genişliyor ama bu hızı hayal edebiliyor muyuz? Hayır. O nedenle bugün biraz matematik yapacağız. Evrende iki gökada düşünün ve bunların birbirlerine zıt yönde bir hızı olmadığını biliyoruz ama bulundukları ortam genişliyor.
Eğer egemen olan çekim kuvveti yoksa biz bunu bilimsel olarak görüyoruz. Buradan hemen söyleyelim, güneş sistemi içindeki cisimler, Samanyolu içindeki yıldızlar, hatta Samanyolu’nun içinde bulunduğu yerel küme gökadaları arasında böyle bir genişleme yok, çünkü bu sistemler içinde çekim kuvveti egemendir. Bu genişleme sadece gökada kümeleri arasında gözlenir.
Hubble yasasını duymayan kalmadı, evrenin genişlemesi 74 km/sn Mpc bu mertebede ölçülüyor. Bu ne demek iki gökada arasındaki uzaklık bir milyon parsek (Mpc) ise bunlar saniyede 74 km hızla birbirinden uzaklaşıyor demektir. Şimdi bu birimler üzerinde biraz oynayalım. Gökbilimde bir uzaklık birimi olan parsek, 3.26 IY’a eşittir. 3.26 milyon uzaklıkta iki gökada bu kadar hızla gittiğine göre 1 milyon IY olsaydı ne kadar hızla genişlerdi? Çok basit bir orantı ile bulabiliriz, (74/3.26) 20.8 km/sn bulunur.
Şimdi güneş sistemini düşünelim, varsayalım ki çekim kuvveti egemen değil ve güneş sistemi Hubble yasasına göre genişliyor. Güneş sisteminin çapı yaklaşık 1 IY’dır. Sistemin iki ucunda bulunan iki cisim ne kadar hızla birbirinden uzaklaşır? Yine çok basit bir orantı ile bunu da bulabiliriz, (20.8/1000000) 0.0000208 km/sn veya 0.0208 m/sn. Yeryüzünde bir insanın yürüme hızı saatte 5 km’dir, bunu m/sn birimine çevirmek için 1000/3600 ile çarpmak gerekir, çünkü 1km=1000m ve 1 saat=360 sn’dir. Sonuç 1.39 m/sn.
Görüldüğü gibi bir insanın yürüme hızı, evrenin genişleme hızından 67 kez daha hızlı. Bira daha sayılarla oynarsak Güneş ile Dünya çekimsel olarak birbirleri ile bağlı olmasa ve Hubble yasası uyarınca genişliyor olsalar, hızları ne olurdu? Aralarındaki uzaklık 1 GB (ortalama 150 milyon km). Bir IY=63240 GB olduğuna göre 0.0208 sayısını 63240’a bölmemiz gerekir. Sonuç 3.29 10^-7 m/sn. Metrenin milyonda birine mikrometre denir. O zaman sonuç saniyede 33 mikrometredir. Yani saniyede alınan yol ancak üç insan hücresi kadardır.
Mikro metre ile oynamadan acaba bir yılda ne kadar uzaklaşır diye sorarsak son bulduğumuz sayıyı bir yıldaki saniye sayısı ile çarpmamız gerekir. 3.29 10^-7x3600x24x365=10.4 m/sn buluruz. Evet, bizden 150 milyon km uzakta olan Güneş’den yılda 10 m uzaklaşacağız. Uzun yıllar kimsenin hissedemeyeceği bir uzaklık. Matematik iyidir, onu sevmek gerekir. Kavramları uzay ölçeğinden çıkarıp yaşadığımız ölçeğe getirdiğimizde ne kadar değiştiğini de görmüş olduk. Sevgilerimle…